«سلسله آيين هاي نوروزي سنت هميشه پوياي مقاومت ايرانيان بر عليه جباران و متجاوزين»
- توضیحات
- دسته: مقالات
- بازدید: 1551
گزاري جشن نوروزي خود يك سلسله مراسم خاص خود را دارد . اين مراسم از جشن چهارشنبه سوري شروع شده و به سيزده بدر ختم مي شود.
در اين مقاله ابتدا به تاريخچه و شكل اجراي اين مراسم پرداخته و سپس به سابقه مبارزاتي اين سنت ها در تاريخچه مبارزاتي مردم ايران خواهيم پرداخت .
چهارشنبه سوري:
طبق روايات بدست آمده از اولين آثار بجاي مانده از تمدن سومري ها كه حكايت از بر گزاري مراسم نوروز را دارد و همچنين در آثار مورخان يوناني , ايرانيان جشن نوروز را با بر گزاري آيين چهارشنبه سوري شروع مي نمايند. خود اين آيين ريشه در آيين زرتشتي دارد . ايرانيان آتش را مظهر پاكي و نيكي مي دانسته و به اين صورت در آخرين شب چهارشنبه سال بطور سمبليك نحوست و هر چه بدي و مريضي و كسالت را با آتش پاك كننده از بين مي برند و با گفتن ” زردي من از تو , سرخي تو از من “ ضمن پريدن از روي آتش به پيشباز سال نو و بهاران مي روند . خوردن آجيل چهارشنبه سوري از واجبات بر گزاري اين جشن است . يكي ديگر از كارهايي كه در بر گزاري اين آيين انجام مي شود, ” قاشق زني“ است . قاشق زني اساسا يكي از زيبا ترين رسومات ايراني ها ست, به اين صورت كه افراد نيازمند با بر گرفتن پوشش به در خانه هاي همسايه ها و آشنايان مي روند و از آنها درخواست كمك مينمايند و هر كس به اندازه امكانات خود به آن شخص كمك مي كند, بدون اينكه آن فرد شناخته شود .
در شب چهارشنبه سوري يكي ديگر از كارها ”فالگوش ايستادن است . فالگوش ايستادن به اين صورت بوده كه افراد با پوشش مناسب كه شناخته نشوند , در گوشه اي مي ايستادند و بر اساس نيتي كه مي كردند به صحبت هاي عابرين گوش فرا مي دادند و آن صحبت ها را بر اساس نيتي كه كرده بودند تعبير مي نمودند.
آتش بازي و جشن و خوشحالي در اين شب از مراسم صرف نظر ناكردني آن است و در اين شب در كليه نواحي و محلات مردم دست ياري بهم داده تا هر چه با شكوهتر اين جشن صورت گيرد .
چون ايرانيان آريايي روز چهارشنبه را روز خوش يمني نمي دانستند و در صورت امكان از مسافرت در اين روز خودداري مي كردند, آخرين شب چهارشنبه را كه بعد از آن جشن نوروزي بود را جشن مي گرفتند و هر چه نحوست و مريضي و بد اقبالي احتمالي سال پيش را بصور سمبليك در آتش پاك ريخته و آنرا از وجود و زندگي خود بر گرفته و خود را براي بهروزي در سالي جديد آماده مي ساختند .
نوروز :
نوروز اصلي ترين عيد و جشن مردمان” قاره فلات ايران “ در وا قع ريشه در سنت آريايي دارد . ايرانيان زنده شدن مجدد طبيعت را گرامي داشته و با بر گزاري جشن و آيين هاي با شكوه , خود را براي ورود به سال جديد آماده مي سازند .
روز اول فروردين را ايرانيان باستان روز هرمزد مي ناميدند و روز دوم, روز پندار و كردار نيك بود . در روز هرمزد ايرانيان به ديدار اعضاي درجه يك خانواده خويش مي رفتند و در روز دوم به ديدار عمه , خاله , عمو و دايي ها و از روز سوم به ديدار فاميل دورتر و سپس در روز هاي ديگر بديدار دوستان خويش اقدام مي كردند , تا روز سيزده نوروز كه روز اشتر فرشته بود همه افراد بايستي همه ديدار ها را تازه كرده باشند و اگر در سال گذشته با كسي كدورتي بوجود آمده بوده , در اين روز ها بايستي اقدام به رفع كدورت مي نمودند و اين سنت زيباي دوستي و محبت بود و از خود گذشتن براي حفظ محتواي اين آيين, تا در سال جديد بدون هيچ آثار اهريمني كه كدورت و دشمني نشانه آن است ,بسر بردند.
و آما روز سيزده بدر :
روز سيزده بدر پايان جشن هاي آيين نوروزي بود. در اين روز مردمان به بيابان و يا دشت و صحرا مي رفتند و يا بر گزاري جشن و پايكوبي نحوست را از خود مي زدودند و بنا بر آيين زرتشتي به نيت خوش كامي سبزه گره مي زدند, فلسفه اينكار در آيين زرتشتي قديم اين بود كه انسان از گره خوردن بر گ هاي درختي كه از خاك گيومرث ( اولين انسان آفريده شده توسط اهورامزدا ) سر بر آورده, بوجود آمده است و آن درست روز سيزده ماه فروردين بود و اين سنت سبزه گره زدن نشانه اي از آن دارد .
ايرانيان جشن هاي ديگري نيز دارند نظير جشن سده و يا جشن تيرگان , جشن مهرگان , جشن شب يلدا و,,,
«سابقه مبارزاتي بر گزاري آيين هاي ملي ايرانيان»
در تاريخ درخشان مبارزاتي مردم ايران زمين بر عليه جباران و متجاوزين بر گزاري آيين هاي ايراني خود محمل مناسبي براي ايرانيان بود كه مخالفت خود را بصورت دسته جمعي با جباران دوران نشان دهند .
در حمله اعراب و ابتداي كار مغولان به ايران, اجراي آيين هاي ايراني ممنوع بود و تنها در زمان خلافت امام علي (ع) , ايرانيان اجازه بر گزاري جشن هاي خاص خود را پيدا نمودند و البته بعد در خلافت اموي باز اجراي اين مراسم ممنوع اعلام شد و آنرا مترادف با بت پرستي دانستند و بسياري از ايراينان بخاطر بر گزاري مخفي اين آيين ها بجرم بت پرستي و يا هوادار آل علي بودن دستگير و كشته مي شدند به نحوي كه ايرانيان بصورت مخفيانه آنرا در خانه هاي خويش جشن مي گرفتند . امامان شيعه درست بر عكس خلفا ي اموي و عباسي نتنها ايرانيان را گرامي مي داشتند بلكه آيين و رسومات آنها را نيز برسميت مي شناختند و نحوه بر خورد اسلام انقلابي به رسم و روسوم ملت ها را نيز مشخص نمودند, بنحوي كه اكثريت ايرانيان تازه مسلمان شده شيفته آيين پاك سلاله آل محمد شده و خود را شيعه آل علي ناميدند و به مخالفت با دستگاه حكومتي جباران اموي و عباسي بر خاستند و چنانكه براي مثال در لشكر مختار ثقفي اكثرا به زبان پارسي سخن رانده مي شد و ايرانيان اكثريت لشكر اورا تشكيل مي دادند . به اين صورت ايرانيان با پيروي از آل علي (ع) خود را از ديگر اعراب و سايرمسلمانان متمايز نموده و فرهنگ و تاريخ كشور خود را حفظ كردند, كاري كه مصريان و ويا فلسطينيان نتوانستند انجام دهند . ايرانيان پيرو تشيع در طول تاريخ به مبارزات خود بر عليه حاكمان جبار ادامه دادند و خود بر گزاري آيين هاي پارسي عامل اتحاد و تشكل ايرانيان را هميشه فراهم مي ساخت .در طول تاريخ ايرانيان بخاطر شيعه بودن و بر گزاري آيين سنت پيشنيان خود, صد ها هزار جان باختند تا هم بر عقيده خود بر راه روش مولا علي بر جا مانند و هم با زنده نگه داشتن آداب و روسوم ملي خود فرهنگ ايراني را حفظ نمايند و هويتي مستقل داشته باشند و اين ميسر نبود جز با دادن جان و ريخته شدن خون. براي اولين بار در دوران صفويه بود كه بر گزاري جشن هاي نوروزي بطور رسمي در ايران زمين مجدد بر قرار گرديد هر چند كه صفويان ا زگرامي داشت آن بيشتر جنبه تشكل ايرانيان گرد خويش را براي جنگ هاي پايان ناپذير خود با عثمانيان در نظر داشتند ولي به هر صورت ديگر براي اولين بار در اين دوره نوروز باز بصورت رسمي جشن گرفته شد .
در هنگام بقدرت رسيدن خميني , ديو جماران كه ” هيچ احساسي براي باز گشت به وطن بعد از 15 سال دوري نداشت “ نيز دسيسه ها باز بر عليه نوروز و رسم و آيين هاي ملي شروع شد. بسيار در زشتي آن نوشتند . چهارشنبه سوري و سيزده بدر را كه اصلا خرافي و طاغوتي ناميدند هر چند ناگزير از پذيرش زوركي آن, بلاخره نوروز خود ش را پيش برد همانطور كه در حكومت ديگر جباران پيش برده بود.
در اينجا به يك مورد از نظرات آخوندي در رابطه با آيين ها و روسوم ايراني اشاره مي كنم كه خود مشت نمونه خروار است:
مكارم شيرازي : ” عيد نوروز مراسم و جنبه هاي مثبتي دارد مانند پاكسازي و وصله رحم و ديدو بازديد و امثال اينها كه از نظر شرع مقدس اسلام ( بخوانيد آيين دجال گري آخوندي ) خوب است . از مراسم خرافي مانند چهارشنبه سوري و سيزده بدر بايد اجتناب شود“.
از طرف ديگر نه اينكه مقاومت سر فراز مردم ايران در تمام زمينه ها درست عكس رژيم آخوندي مي باشد و آن بيان گر اسلام راستين در برابر اسلام مرتجعين خميني صفت است با” تمامي وجود و در هر شرايطي“ ايين هاي ايراني را گرامي داشته و آنها را جشن مي گيرد و اين خود نشانه اي وحدت ملي بر عليه جباران زمانه است وپس بر هر ايراني كه عشق وطن در دل دارد واجب است در هر كجا و در هر شرايط آيين نوروزي را گرامي دارد .
و چه خوش گفت شاعر تمامي دوران ها زنده ياد فريدون مشيري:
رسد از لطف هوا مژده بارانم ,باز.
در تكاپوي طلوع است , بهارانم باز.
گم شدم زير پر افشاني اين كركس برف,
چشم در راه درافشاني بارانم باز.
ارغوان,پرچم نوروز بر افراشته است
مي رسند از همه سو كوكبه دارانم باز
..................
خوش اميدي است كه اين وادي دلتنگي را
پر كند هلهله شاد سوارانم باز
م. مشيري ( حميد ايراني )
25 اسفند 1382